Gluten Hassasiyeti Nedir?
Gluten hassasiyeti, vücudun gluten adı verilen bir proteine karşı aşırı reaksiyon göstermesi sonucu oluşur. Gluten, buğday, arpa ve çavdarda bulunan bir proteindir. Çölyak hastalığı, gluten intoleransı veya gluten hassasiyeti olarak bilinen bazı sağlık sorunlarına neden olabilir. Gluten hassasiyeti, gluten içeren gıdaların sindirilmesinde zorluk çeken veya gluten tüketimi sonrası rahatsızlık hisseden kişileri tanımlar. Bu makalede, gluten hassasiyeti hakkında bilmeniz gerekenleri açıklamaya çalışacağız.
Gluten hassasiyeti, çölyak hastalığından farklıdır. Çölyak hastalığı, vücudun gluteni sindirememesi nedeniyle bağırsaklarda hasara neden olan bir otoimmün bozukluktur. Gluten hassasiyeti olan kişilerde ise bağırsaklarda hasar oluşmaz, ancak yine de semptomlar yaşanır.
Gluten hassasiyeti olan kişilerin semptomları arasında karın ağrısı, şişkinlik, gaz, ishal, kabızlık, baş ağrısı, yorgunluk, ciltte döküntü, uykusuzluk ve depresyon yer alabilir. Bu semptomlar, gluten içeren gıdaları tükettikten birkaç saat veya birkaç gün sonra ortaya çıkabilir.
Gluten hassasiyetinin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, bağışıklık sisteminin gluteni bir yabancı madde olarak algılayarak tepki vermesiyle ilgili olduğu düşünülmektedir. Bazı çalışmalar, gluten hassasiyeti olan kişilerin bağırsaklarda belirli proteinlerin (zonulin) artmış seviyelerine sahip olduğunu göstermiştir.
Gluten hassasiyeti tanısı, çölyak hastalığı gibi kan testleri veya biyopsi gibi invaziv testlerle değil, semptomlar ve gluten içeren gıdaların tüketilmesi sonrası semptomların ortaya çıkmasıyla konulabilir.
Gluten Hassasiyetinin Belirtileri
Gluten hassasiyetinin belirtileri, kişiden kişiye değişebilir ve bazıları şunları içerebilir:
- Karın ağrısı ve şişkinlik
- İshal veya kabızlık
- Bulantı ve kusma
- Baş ağrısı
- Yorgunluk ve halsizlik
- Cilt problemleri
- Kas ve eklem ağrısı
- Depresyon ve kaygı
Gluten hassasiyetinin semptomları, diğer sindirim sorunları veya alerjilerle benzer olabilir, bu nedenle doğru teşhis için bir doktora danışmak önemlidir.
Gluten Hassasiyetinin Sebepleri
Gluten hassasiyetinin tam nedeni bilinmemektedir, ancak bazı faktörlerin rol oynayabileceği düşünülmektedir. Bunlar arasında, genetik yatkınlık, bağırsak duvarının hasar görmesi, yetersiz beslenme, stres ve enfeksiyonlar sayılabilir.
Gluten Hassasiyetinin Teşhisi
Gluten hassasiyetinin teşhisi, gluten içeren gıdaların tüketimi sonrası semptomların takibi ile yapılabilir. Ancak, semptomların teşhisinde doğru sonuçlar almak için, doktorlar diğer sindirim sorunlarının veya alerjilerin neden olabileceği semptomları dışlamak için bazı testler yapabilir.
Gluten Hassasiyetinin Tedavisi
Gluten hassasiyetinin tedavisi, gluten içeren gıdaların tamamen çıkarılmasını içerir. Bu, glütensiz diyet uygulamak anlamına gelir ve bu diyet, glütensiz tahıllar (pirinç, mısır, quinoa, vb.), sebzeler, meyveler, et, balık ve süt ürünleri gibi sağlıklı besinleri içermelidir.
Gluten hassasiyeti olan kişilerin yeterli miktarda lif, vitamin ve mineral almaları önemlidir. Ayrıca, bir diyetisyenle çalışmak, doğru beslenme ihtiyaçlarınızı belirlemenize yardımcı olabilir.
Gluten hassasiyeti tedavisi, gluten içeren yiyeceklerden uzak durmakla başlar. Bununla birlikte, bu hastalık ciddi bir alerjik reaksiyona benzer değildir ve genellikle ilaç kullanımı gerekmez. Gıda intoleransları için doktorlar sıklıkla eliminasyon diyetlerini önerirler.
Eliminasyon diyeti, gluten içeren yiyecekleri tüketmemenizi ve yerine alternatiflerini seçmenizi içerir. Bu diyeti takip etmek, semptomların önlenmesine ve genellikle tamamen ortadan kalkmasına yardımcı olabilir.
Ayrıca, doğal anti-inflamatuar özelliklere sahip olan bazı yiyeceklerin de tüketilmesi önerilir. Örneğin, zencefil, zerdeçal ve omega-3 yağ asitleri bakımından zengin gıdalar, bağırsaklarda inflamasyonu azaltabilir ve semptomları hafifletebilir.
Gluten hassasiyeti olan kişiler ayrıca, probiyotikler ve prebiyotikler gibi sağlıklı bakterileri içeren takviyeleri de kullanabilirler. Bu, sindirim sisteminin sağlıklı kalmasına yardımcı olabilir ve semptomların hafifletilmesine katkıda bulunabilir.
Sonuç olarak, gluten hassasiyeti tedavisi, gluten içeren yiyeceklerden kaçınmakla başlar. Bu hastalığın belirtilerini hafifletmek için, doğal anti-inflamatuar gıdaların tüketimi ve sağlıklı bağırsak bakterileri içeren takviyeler de önerilebilir. Bununla birlikte, herhangi bir sağlık sorunuyla karşılaştığınızda, uzman bir hekime danışmanız en iyisidir.
Bu yazımızda sizlere gluten hassasiyetiyle ilgili bilgi vermeye çalıştık. Bir başka yazımızda görüşmek ümidiyle. Hoşça kalın.
